TRT 1’in en çok sevilen dizilerinden biri olan Uyanış Büyük Selçuklu dizisinde karşımıza çıkan Elçin Hatun, tarihe merak salan kişiler tarafından araştırılmaya başlandı. Peki Elçin hatun tarihte kim? Elçin Hatun kimdir? Büyük Selçuklu Devletinde Elçin Hatun kimdir?
Elçin Hatun kimdir? Elçin Hatun, Büyük Selçuklu Devletinde tarihteki konumu itibari ile önemli rol edinmiş kişilerden birisidir. Elçin Hatun o dönemler de Melikşah’a karşı kin tutan biridir. Oldukça güçlü bir kadın olan Elçin Hatun zekası ve askeri bilgisi ile de öne çıkmıştır. O dönemlerde Terken hatun ve Elçin hatun tarihte önemli yer tutmuştur.
Terken Hatun veya Celâliye Hatun, Selçuklu Devleti’nin hükümdarı Melikşah’ın eşi ve I. Mahmud’un annesi. Zeki bir kadın, cesur ve akıllı idi. Hunların ilk hükümdarı olan Afrasyabın neslindendir. Gerçek adı bilinmeyen Terken Hatun’un babası, Batı Karahanlıların kurucusu İbrahim Tamgaç Han’dır. 1064 veya 1068 yılında Sultan Melikşah ile evlenmiştir. Terken hatun en küçük oğlu için, yaşları büyük olan Berkyaruk ve Tapar’ın yerine tahtı ele geçirmek için iç savaş çıkarmıştır.
Selçuklu hükümdarı Melikşah’ın (1072 – 1092) eşi Terken Hatun. Bir Karahanlı kızı olan Terken Hatun o kadar hırslıdır ki, kendinden doğan çocuğunu tahta çıkarabilmek için kocasıyla vezir Nizam-ül Mülk’ün arasını açmış, çünkü Nizam-ül Mülk diğer veliaht Berkyaruk’u destekliyordu. Melikşah Bağdat’a giderken Nizam-ül Mülk de onu takip ediyordu. Yolculuk sırasında Nizam-ül Mülk, Batınîler tarafından katledildi (1092).
Sultan Melikşah da Bağdat’ta iken, Halife Muktedî ile halifelik veliahtının kim olacağı konusunda bir anlaşmazlık yaşamış ve 19 Kasım 1092’de zehirlenerek öldürülmüştü. Bu iki ölümde iktidar hırsıyla 4 yaşındaki oğlu Mahmud’u tahta geçirmek isteyen Terken Hatun’un etkili olduğu şüphesi kendisini hissettirmektedir.
“Terken”, hükümdarlık yetki ve hukukuna sahip hatun anlamına gelen bir unvandır.
Terken Hatun’un yaşadığı çağ, her biri birbirinden güçlü ve renkli aktörleri ile adeta altın çağdır. Vezir Nizamül mülk, İmam-ı Gazzali, Ömer Hayyam, Hasan Sabbah’ın sahne aldığı çağ; olabildiğince zengin ama o ölçüle kanlı ve entrikalarla kaplı idi. Bu altın çağda neredeyse hükümdarla eşit yetkilere sahip Terken Hatun, siyasetin hep kalbinde idi.Karahanlı Hükümdarının kızı olduğu için, hükümranlık genini doğmadan karakterinde taşıyordu.
Alparslan’ın oğlu Melikşah ile evlilik tarihini İbnü’l –Esir 1064 olarak verir. Terken Hatun’un Melikşah’tan üç erkek bir kız çocuğu olur. Kaynaklarda kızı Mah-Melek Hatun’a talip olan Halife’nin,vezirini istemek için gönderdiğinde. Melikşah veziri, Terken Hatun’a gönderir. Yüklü bir mihr isteyen Terken, Halifenin başka eşi ve cariyesi olmaması koşuluyla kızını verebileceğini bildirir. Böylece bin sene evvel, tek eşliliği hayata geçirmiştir. Hayatı, ünlü devlet adamı Nizamülmülk ile mücadele içinde geçmiş.
Doğum tarihi: 1055, Karahanlılar
Ölüm tarihi ve yeri: 1094, İsfahan, İran
Eş: I. Melikşah (e. 1064)
Ebeveynler: Böritigin
Çocuklar: I. Mahmud
Evler: Karahanlılar, Selçuklu Hanedanı
Terken Hatun (İbrahim Tamgaç Han’ın kızı, Ahmed, Davud, I. Mahmud ve Mah Melek Hatun’un annesi.)
Zübeyde Hatun (Emir Yakuti’nin kızı, Berkyaruk’un annesi.)
Taceddin Seferiyye Hatun (Cariye kökenli, Muhammed Tapar ve Ahmed Sencer’in annesi.)
ERKEK ÇOCUKLARI
KIZ ÇOCUKLARI
Cevher Hatun (Gazneli III. Mesut ile evlenmiştir.)
Mah Melek Hatun (Abbasi Halifesi Muktadi ile evlenmiştir.)
Seyyide Hatun (Abbasi Halifesi Mustazhir ile evlenmiştir.)
Melikşah (Farsça: ملكشاه) veya unvanlarıyla Ebü’l-Feth Celâlü’d-devle ve’d-dîn Muizzü’d-dünyâ ve’d-dîn Kasîmü emîri’l-mü’minîn Melikşâh b. Alparslan) [1] (d. 16 Ağustos 1055 – ö. 19 Kasım 1092), Büyük Selçuklu Devleti Hükümdarı.
Hükümdarlık döneminde (1072-1092) Büyük Selçuklu Devleti en geniş sınırlarına ulaştı.[2] Sınırlar Anadolu’dan Umman’a Kafkaslar’dan Hindistan önlerine uzandı (10.000.000 km2). Melikşah’tan sonra Selçuklular eski gücüne kavuşamadı. Devrin en önemli kişileri arasında Ömer Hayyam bilim ve Nizamülmülk siyaset dalında bulunur.
Ailesi
Eşleri:
Terken Hatun (İbrahim Tamgaç Han’ın kızı, Ahmed, Davud, I. Mahmud ve Mah Melek Hatun’un annesi.)
Zübeyde Hatun (Emir Yakuti’nin kızı, Berkyaruk’un annesi.)
Taceddin Seferiyye Hatun (Cariye kökenli, Muhammed Tapar ve Ahmed Sencer’in annesi.)
Erkek çocukları
-Ahmed
-Davud
-Berkyaruk
-Muhammed Tapar
-Ahmed Sencer
-I. Mahmud
-Tuğrul
-Emir
-Humar
Kız çocukları
-Cevher Hatun (Gazneli III. Mesut ile evlenmiştir.)
-Mah Melek Hatun (Abbasi Halifesi Muktadi ile evlenmiştir.)
-Seyyide Hatun (Abbasi Halifesi Mustazhir ile evlenmiştir.)
Melikşah 1072’de sultan olduktan sonra babası zamanında vezirlik makamına getirilen Nizamülmülk’ü görevinde bıraktı. Melikşah’ın hükümdar olduğu dönem Büyük Selçuklu Devleti’nin en parlak dönemidir.. Tahta geçtiği ilk yıllarda kardeşi yönetimi ele geçirmek için isyan etti. Onu yenerek ülkesinde düzeni sağladı. Bu arada devletteki iç isyandan faydalanan Gazneli ve Karahanlı devletleri birleşerek saldırdılar. Melikşah bu iki devleti de yendi. Karahanlı Devleti bu mağlubiyetten sonra ikiye ayrıldı. Doğu Karahanlılar’ı Karahitaylar, Batı Karahanlılar’ı ise Harzemşahlar yıktı.
Melikşah tahta çıktıktan sonra Gazneliler ve Karahanlılar Selçuklu topraklarına saldırdılar. 1073’te Gazneliler Sultanı İbrahim Alparslan’ın ölümünü fırsat bilip Hindikuş Dağları kuzeyinde bulunan Horasan bölgelerini ele geçirdi. Fakat Melikşah bir karşı hücumla bu arazileri geri aldı.
Bundan sonraki 20 yıl döneminde, birbirinden 20 yıl yaş farkı olan Gazneliler Sultanı İbrahim Han ile Melikşah arasındaki ilişkiler iyi olarak devam etti, sınırlar değişmedi ve bu iyi ilişkiler iki haneden mensupları arasında yapılan evlenmeler ile pekiştirildi..
Buna karşılık diğer komşu ülkelerine karşı Melikşah daha mütecaviz bir politika uygulamaya başladı. Selçuklu Devleti’ne yeni araziler katmak hedefiyle arazi fethi için çarpışmalar ve savaşlar yapmıştır. Melikşah Maveraünnehir bölgesine kendinin de şahsen katıldığı iki büyük askeri sefer yapmıştır.
1073/74’teki seferde Batı Karahanlılar’a saldırarak onların Ceyhun Nehri sağ kıyılarında bulunan arazilere çekilmelerini sağlamış ve stratejik bir şehir olan Termez şehrini zaptemiştir 1089’daki seferde ise yörel ulemanın da desteği ile önemli Semerkant şehrini eline geçirmiş ve orada idareci olan ve eşi olan Terken’un yeğeni olan Ahmet Han bin Kezr’i tutuklatmıştır.
Bu fetihten sonra sefer Yedisu bölgesine (günümüzde Kazakistan’da bulunan “Jetişu” veya Rusça “Semirechye” bölgesine) yönelmiş ve Kaşgar merkezli olan Doğu Karahanlılar devletinin hükümdarı Ebu Ali el-Hasan Melikşah’in tabiliğini girmeyi kabul etmiştir
Anadolu Selçuklu’nun ilk hükümdarı olan Süleyman Şah’ın ölümünden takriben altı ay sonra Suriye’ye gelen Melikşah; bu sırada iç kale hariç Halep’i fethetmiş bulunan kardeşi Tutuş’u Şam meliki olarak bırakmış ve Tutuş, Şam şehrine çekilmiştir.
Melikşah, Halep’i Kasım ud-devle Ak-sungur’a, Antakya’ya varınca oraya Süleyman Şah’ın vezirinden alıp Yağı-sıyan’a, Urfa’yı Bozan Bey’e ve Musul’u da Çökermiş Bey’e ikta etmiştir. Artuk Bey ise; geçmişte Tutuş tarafından kendisine ikta edilen Kudüs’e yerleşmiştir. Böylece bölgedeki düzen ve asayiş sağlanmıştır.
[…] Uyanış Selçuklu Kuvel kalesi nerede? TIKLAYINIZ […]
[…] Elçin Hatun kimdir? Uyanış Büyük Selçuklu devletinde Elçin hatun kimdir? TIKLAYINIZ […]